Choroba refluksowa przełyku to schorzenie, które może dotyczyć nawet 1/3 polskiej populacji.
Objawy choroby refluksowej to zespół różnorodnych dolegliwości, które wywołane są zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. Najczęstszym objawem jest zgaga, czyli uczucie dyskomfortu lub bólu, najczęściej piekącego lub palącego, zlokalizowanego za mostkiem. Zazwyczaj pojawia się po jedzeniu lub nocą, budząc chorego ze snu. Inne objawy to zwracanie (uczucie goryczy lub kwasu w jamie ustnej spowodowane zarzucaniem treści żołądkowej), ból w klatce piersiowej, dysfagia (zaburzenia w połykaniu), nudności, wymioty, problemy z oddychaniem, chrypka, ból i częstsze infekcje gardła, zatok i uszu (również szumy uszne).
Badania dodatkowe?
Gastroskopię należy wykonać w przypadku pojawienia się objawów takich jak zaburzenia połykania, bolesności podczas połykania, nagłego spadku masy ciała bez powodu, krwawienia z przewodu pokarmowego, anemii, uporczywych wymiotów.
PH-metrię warto wykonać jak pojawia się zgaga, odbijanie, uczucie pieczenia za mostkiem, ból w górnej części brzucha, pod lewym łukiem żebrowym, zaburzenia połykania. Kontrolnie również jako sprawdzenie skuteczności prowadzonego leczenia.
Dobrze wykluczyć również infekcje bakterią Helicobacter pylori oraz SIBO.
Czynniki sprzyjające powstaniu choroby refluksowej:
- Nieprawidłowa czynność dolnego zwieracza przełyku
- Zaburzenia opróżniania żołądka
- Zaburzenia motoryki przełyku (czyli nieprawidłową czynność skurczową przełyku, która umożliwia przechodzenie pokarmu do żołądka) i upośledzony klirens przełykowy
- Zaburzenia integralności błony śluzowej przełyku
- Nadwrażliwość przełyku
- Obecność przepukliny rozworu przełykowego
- Podwyższony poziom gastryny, kortyzolu
- Leki obniżające napięcie dolnego zwieracza przełyku (niektóre na nadciśnienie, astmę, POCHP, przeciwuczuleniowe, hormonalne, uspokajające, antydepresyjne)
- Otyłość
- Ciąża
- Brak aktywności, praca siedząca
- Wysiłek podnoszący ciśnienie w jamie brzusznej
- Nadużywanie alkoholu
- Palenie papierosów
- Stres
W kontrolowaniu objawów choroby refluksowej przełyku istotne znaczenie ma modyfikacja stylu życia i zmiana nawyków żywieniowych:
Spożywaj 4-6 posiłków dziennie, w regularnych odstępach czasowych (co 2-3 godziny). Jedz posiłki o mniejszej objętości, aby zmniejszyć uczucie pełności oraz ryzyko cofania się treści pokarmowej do przełyku.
Skup się na spożywanym jedzeniu. Celebruj posiłek – przeżuwaj dokładnie, jedz powoli i z uważnością,. Odkładaj widelec po każdym kęsie. W miarę możliwości samodzielnie przygotowuj posiłki.
Ostatni posiłek spożywaj 3-4 godziny przed snem. Ważne również, żeby nie przyjmować pozycji leżącej po posiłku – co predysponuje do cofania się pokarmu.
Unikaj produktów i potraw tłustych, które długo zalegają w żołądku, takich jak tłuste mięsa, wędliny, sery pleśniowe i dojrzewające, sery topione, śmietana, chipsy, frytki, potrawy smażone, kakao i wyroby czekoladowe.
Ogranicz surowe warzywa (zwłaszcza cebulę i czosnek) i owoce, produkty pełnoziarniste, strączki, ziarna.
Unikaj produktów i potraw mogących podrażnić błonę śluzową przełyku i/lub pobudzać wydzielanie soku żołądkowego, takich jak: musztarda, majonez, sos winegret, ketchup, owoce cytrusowe i soki z tych owoców, pomidory i przetwory z pomidorów, produkty konserwowe, proszek do pieczenia ciast, kostki bulionowe, sosy z glutaminianem sodu, ostre przyprawy, gumy do żucia, mięta, mocna herbata i kawa.
Nie pij napojów kwaśnych i gazowanych, ponieważ gaz powoduje zwiększenie objętości żołądka.
Stosuj odpowiednie techniki kulinarne, takie jak gotowanie na parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania oraz pieczenie bez dodatku tłuszczu np. w folii lub rękawie termicznym.
Zakres restrykcji pokarmowych należy zawsze ustalać indywidualnie.
Warto zadbać też o redukcję masy ciała u pacjentów z nadwagą i otyłością, uniesienie wezgłowia łóżka w trakcie leżenia (snu), unikanie aktywności fizycznej podnoszącej ciśnienie w jamie brzusznej i z wykorzystaniem pozycji odwróconych (joga, akrobatyka itp) zwłaszcza w krótkim odstępie od posiłku.
Suplementy przydatne w leczeniu choroby refluksowej:
- Lukrecja
- Mastika
- Aloes
- Miód Manuka
- Bioanacid do ssania
- Goździki do ssania
- Ekstrakt z owoców agrestu
- Olej z róży damasceńskiej
- Napary z rumianku, pokrzywy, kopru włoskiego
- Herbatka Gastrobonisan Ojca Grzegorza
Przewlekłe stosowanie często zalecanych przez lekarzy Inhibitorów pompy protonowej (IPP – hamują wydzielanie jonów wodorowych do światła żołądka. Do tej grupy leków zaliczamy np.: esomeprazol, lansoprazol, omeprazol czy pantoprazol) może zaburzyć prawidłowe zakwaszenie żołądka i doprowadzić do dysfunkcji i dolegliwości na dalszych etapach trawienia w układzie pokarmowym.
Dużą ulgę w dolegliwościach przynoszą również terapie osteopatyczne skupione na układzie pokarmowym, przeponie, układzie nerwowym, AUN. Dla osiągnięcia satysfakcjonujących rezultatów najlepiej jest połączyć zalecenia dietetyczne, stylu życia, suplementację, ćwiczenia oddechowe i terapie u Osteopaty lub Fizjoterapeuty zajmującego się terapią wisceralną.